Fotograficzne błędy główne (1) Poruszone zdjęcia

Zaczynamy od błędu szczególnie dotkliwego dla mniej doświadczonych fotoamatorów – chodzi tu o zdjęcia  poruszone.

Wielu z nas mylnie utożsamia je ze zdjęciami nieostrymi i choć poruszenie jest pewną odmianą nieostrości obrazu, to jednak fotografie poruszone i nieostre powstają w wyniku popełnienia zupełnie różnych błędów i bardzo ważne jest pełne zrozumienie tych różnic.

A fotografiami nieostrymi zajmiemy się w następnym odcinku.

Poruszenie zdjęcia to problem szczególnie częsty podczas fotografowania w nienajlepszych warunkach oświetleniowych, gdy fotografowany obiekt się porusza, a my fotografujemy z ręki. Czyli na przykład podczas kameralnego koncertu. (Fot. Tony Alter)

Opis problemu

Poruszenie to jak już wspomnieliśmy we wstępie, specyficzny rodzaj rozmycia obrazu, czyli zmniejszenia widoczności szczegółów. Wbrew pozorom nie musi być ono błędem i często jest wykorzystywane świadomie jako umyślny zabieg artystyczny. My jednak skoncentrujemy się na sytuacjach, w których poruszenie powstaje bez woli fotografa i jest niepożądane.

Poruszenie zdecydowanie najczęściej występuje podczas wykonywania zdjęć z ręki, przy czym istnieją pewne czynniki sprzyjające zarówno jego powstawaniu, jak i kontroli. Są to zarówno kwestie związane z warunkami oświetleniowymi i używanym przez Ciebie sprzętem, ale również – i o tym nie wolno zapominać – doświadczeniem, a nawet sposobem trzymania aparatu.

Wykonywanie zdjęć z ręki prawie zawsze wiąże się z ryzykiem uzyskania poruszonych ujęć. Liczy się nie tylko czas naświetlania i ogniskowa, ale też sposób, w jaki trzymamy aparat. (Fot. Procsilas Moscas)

Początkujący mają niekiedy problem z odróżnieniem poruszenia od innych rodzajów nieostrości, choć w rzeczywistości jest to niezwykle proste. Warto natomiast zauważyć, że obydwie te wady mogą wystąpić na zdjęciu razem, co może Cię nieco mylić.

Kluczowe jest więc analizowanie wykonywanych zdjęć w sposób kompleksowy – tak aby patrząc na nieudaną fotografię umieć dostrzec, czy masz do czynienia z tylko jedną usterką, czy też z większą ich liczbą.

Przyczyny wystąpienia problemu

Najkrócej rzecz ujmując - źródłem występowania poruszeń na zdjęciach jest przemieszczenie aparatu podczas naświetlania klatki, w wyniku czego te same komórki światłoczułe podczas ekspozycji rejestrują światło o zmieniającej się barwie i jasności.

W efekcie zamiast pojedynczych, ostrych i wyraźnych punktów na zdjęciu rejestrowane są charakterystyczne smugi znaczące kierunek, w którym przemieszczał się aparat.

Użytkownicy obiektywów długoogniskowych (takich jak choćby widoczny w środku Nikkor 55-200 VR) są znacznie bardziej narażeni na uzyskanie poruszonych zdjęć, aniżeli fotografujący szkłami krótkoogniskowymi czy standardowymi. (Fot. Zhao!)

Wpływ na możliwość wystąpienia i intensywność opisywanej wady ma wiele czynników. Najważniejszym jest czas ekspozycji zdjęcia: im dłuższy, tym prawdopodobieństwo uzyskania poruszonego zdjęcia jest większe, a sam efekt bardziej widoczny.

Drugi to stopień powiększenia fotografowanej sceny, czyli mówiąc inaczej długość ogniskowej.

Większe zbliżenie sprawia bowiem, że nie tylko drobne szczegóły są na zdjęciu odwzorowywane w powiększeniu, ale też smugi spowodowane poruszeniem ulegają wydłużeniu.

Te bowiem charakteryzują się zawsze określoną długością kątową, która z kolei w zależności od pola widzenia obiektywu (malejącego wraz z przyrostem ogniskowej) przekłada się na mniejsze lub większe długości liniowe.

Tłumacząc to z teorii na praktykę: wyobraź sobie, że jedną scenę fotografują dwa identycznie ustawione pod względem czasu ekspozycji i tak samo trzymane aparaty.

Jeden aparat ma obiektyw o ogniskowej 35 mm, a drugi o ogniskowej 150 mm. Jeżeli przyjmiesz, że obydwa aparaty poruszają się (drgają) w taki sam sposób, to na obydwu zdjęciach zaobserwujesz linie rozmycia obrazu układające się w identycznych kierunkach, ale o różnej długości – aparat, który został ustawiony tak, aby sfotografować scenę w wersji powiększonej, uwieczni ją też bardziej poruszoną.

Tak samo intensywność poruszenia zwiększy się wizualnie wówczas, gdy zechcesz cyfrowo powiększyć jakiś fragment zdjęcia, pokazać je na dużym ekranie lub też wydrukować w dużym formacie.

Solidny statyw – nieoceniony sojusznik każdego fotografa w walce z poruszeniami i nagłym drżeniem rąk. (Fot. Gordon Wrigley)

Ostatnim ważnym czynnikiem wpływającym na pojawienie się na zdjęciach (lub nie) poruszeń oraz ich intensywność jest stabilność aparatu.

Oczywiście w najgorszej sytuacji jesteś wówczas, gdy fotografujesz z ręki, a podłoże, na którym stoisz jest niestabilne albo się przemieszcza (np. kiedy fotografujesz z wnętrza samochodu).

Nie znaczy to jednak, że zdjęcia poruszone nie mogą nam wyjść nawet wówczas, gdy używamy statywu – mogą, i to nawet gdy statyw jest całkiem solidny, zaś trójnóg marnej jakości jest w stanie skutecznie zwiększyć prawdopodobieństwo rozmycia zdjęć.

Pozostało jeszcze 70% treści lekcji.

Treść wszystkich kursów dostępna jest w ramach subskrypcji. W każdej chwili można podwyższyć plan, dopłacając różnicę w cenie. Czas trwania subskrypcji liczy się od dnia opłacenia pierwszego planu. Nowe odcinki każdego z kursów i dodatków dodawane są jeden raz w tygodniu. 

Testy kontrolne udostępniane są do większości lekcji, Można je rozwiazać w dowolnej chwili, również po zakończeniu kursu. Uzyskanie 60% poprawnych odpowiedzi pozwala na wygenerowanie e-certyfikatu, do samodzielnego wydruku. Opcja dostępna we wszystkich planach.

E-certyfikat przeznaczony jest do samodzielnego wydruku. Dostępna jest opcja dopłaty do dyplomu drukowanego (1 przesyłka). Opcja dostępna we wszystkich planach.

Jeśli napotkasz problemy z dostępem do platformy lub będziesz potrzebować dodatkowych informacji, do Twojej dyspozycji jest opiekun techniczny kursu - jest do dyspozycji w godzinach 8-15 w każdy dzień roboczy pod wskazanym w korespondencji numerem telefonu i adresem e-mail.

Każdą lekcję można wyeksportować do pliku pdf i zapisać na dysku, korzystając z opcji eksport do pdf. Opcja dostępna jest we wszystkich planach. 

Dostępność opcji Inne osoby oznacza, iż można wskazać dowolną osobę lub osoby uczestniczące we wskazanym kursie. Ilość osób nie może przekraczać ilości kursów w subskrypcji (np. w subskrypcji 3 kursy można wskazać 3 osoby, z których każda będzie miała dostęp do dowolnego kursu - mogą to być kursy różne, może to być ten sam kurs). Opcja dostępna jest we wszystkich planach. Opcji można używać np. w celu zakupu kursu w prezencie dla innej osoby.

W planie podstawowym i wyższych udostępniane są dodatkowo kursy archiwalne - E-szkoła portretu, E-szkoła aktu, Poznaj swój aparat, Filmowanie aparatem cyfrowym. Zawierają one pełną treść oryginalną. Kursy archiwalne nie liczą się do limitu kursów w planie.

Począwszy od planu rozszerzonego dostępny jest dodatkowo 100 odcinkowy kurs Twórcy i freelancerzy - działalność nie tylko gospodarcza - edycja 2024/2025. Kurs ten nie liczy się do limitu kursów w planie.

W planie rozszerzonym i premium dostępny jest dodatek: Wzory pism i umów dla fotografa z komentarzem.

Wyłącznie w planie premium dostępny jest kolejny dodatkowy kurs (nie liczy się do limitu): Fotografia mobilna dla dzieci i rodziców.

W planie premium uzyskasz również dostęp do wszystkich nowych kursów, które zostaną dodane w okresie trwania Twojej subskrypcji oraz do wszystkich kursów, o które zostanie uzupełnione archiwum. 

Lista e-kursów - kolejność alfabetyczna. Wybrane kursy i osoby wskażesz w korespondencji z opiekunem technicznym kursu. 

• Cyfrowa ciemnia i Adobe Lightroom
• Fotograficzne błędy główne
• Fotografia i światło
• Fotograficzna kompozycja
• Fotografowanie produktów w warunkach amatorskich
• Fotografia przyrody
• Ruch w fotografii
• Kreatywna fotografia w praktyce
• Studio fotograficzne od podstaw
• Trening fotograficzny - teoria plus praktyka

Kursy archiwalne (plan podstawowy i wyższe)

• E-szkoła aktu
• E-szkoła portretu
• Filmowanie aparatem cyfrowym
• Poznaj swój aparat

Kursy dodatkowe

• Fotografia mobilna dla dzieci i rodziców (plan premium) - Dostępny od 15.09.2024 r.
• Twórcy i freelancerzy – Działalność nie tylko gospodarcza – Edycja 2024/2025 (plan rozszerzony i premium)

Materiały dodatkowe

• Wzory pism i umów dla fotografa z komentarzem (plan rozszerzony i premium) Dostępny od 15.09.2024 r.

Autorem kursu jest Jarosław Zachwieja.