Anne Brigman - pierwsza fotografka, która wykonała autoportret w formie aktu

Anne Brigman nie była pierwszą osobą, która prezentowała na fotografiach nagość, jednakże była pionierką ze względu na fakt, że jako pierwsza wykonywała nagie autoportrety. To co obecnie jest bardzo częstym zjawiskiem, na początku XX wieku było bardzo rewolucyjne. Ponadto fotografka ta wyszła z aktem poza przestrzeń studyjną i utarte konwenanse, realizując swoje zdjęcia w plenerze.

Anne Brigman - subtelne akty w formie autoportretów

Kuratorka jej retrospektywnej wystawy zwraca uwagę na fakt, że "wykonywanie aktów w miejscach odosobnionych i niezamieszkanych było w tamtej epoce czymś niespotykanym". Postać Anne Brigman stanowi znaczące ogniwo w nurcie feministycznym. Artystce tej udało się wyrwać motyw kobiecego ciała z patriarchalnej historii sztuki, gdzie służyło ono jedynie za obiekt, najczęściej użytkowany w celu konsumpcyjnego percypowania przez mężczyzn. Fotografki - począwszy od Anny Brigman - zaczęły kwestionować tę konwencję, wprowadzając do sztuki własne wyobrażenia na temat roli kobiecego ciała w kulturze.

fot. Anne Brigman

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności prace Anny Brigman stanowią nie tylko świetne fotografie, ale również są wczesnymi formami tzw. perfomance’u dokamerowego. Na miękkich, subtelnych obrazach fotografki kobieta nie jest zamknięta w czterech ścianach pomieszczeń, lecz może wyzwolić się na tle niezagospodarowanych przestrzeni amerykańskiego Zachodu. Następuje dzięki temu wizualny splot kobiecego ciała z krajobrazem i naturą. Fotografie Anny Brigman stanowią więc wysublimowany wyraz jedności z ziemią i uznaniem sacrum w świecie przyrody.

Miłość opisywanej fotografki do natury była zakorzeniona w jej dzieciństwie spędzonym na Hawajach. Artystka była córką zamożnej rodziny misjonarskiej. Samą siebie opisywała jako "dziecko tropików". W wieku 16 lat przeprowadziła się wraz z rodziną do północnej Kalifornii.

[kn_advert]

Anna Brigman wykonywała portrety siostrom i przyjaciołom w otoczeniu przyrody. Przyjmowali oni naturalne, swobodne pozy, które stanowiły przeciwwagę dla sformalizowanych, wystudiowanych postaw przyjmowanych przez modeli i modelki w studiach fotograficznych. Artystka wysłała swoje prace do nowojorskiej pracowni słynnego fotografa Alfreda Stieglitza. Był on pod ogromnym wrażeniem jej dzieł i zaprosił ją, by dołączyła do grona wybitnych fotografów działających na przełomie XIX i XX wieku. Była zaledwie jedną z dwóch artystek pochodzących z Zachodniego Wybrzeża, które dołączyły do grupy ludzi na nowo definiujących znaczenie fotografii w tamtym okresie. Działania artystów zrzeszonych wokół osoby Stieglitza miały na celu propagowanie fotografii jako formy sztuki, która to ówcześnie była uznawana jedynie jako wynalazek mający utylitarne zastosowanie.

fot. Anne Brigman

Alfred Stieglitz był także pod wrażeniem formalnego ujęcia przez Brigman nagości w fotografii. Będąc pod wpływem myślicieli, takich jak Havelock Ellis czy Sigmund Freud, kultowy fotograf uważał, że cielesne żądze stanowią doskonałe źródło kreatywności. Jednakże Anna Brigman postrzegała swoje obrazy jako wolne od ucieleśnień ukrytego pożądania seksualnego, zamiast tego wykorzystując je jako manifestacja uduchowienia i mistycyzmu. Entuzjazm Stieglitza zdawał się więc dotykać formy, nie uwzględniając przy tym tak ważnej treści.

Anna Brigman dążyła do uzyskania wyzwolenia od narzucanych kobiecie ról społecznych i przekształceniu jej pozycji w kulturze (kobiety otrzymały prawo głosu w Kalifornii dopiero w 1910 roku, gdy Anna Brigman była już aktywną fotografką). Jak sama mówiła, jej zdjęcia wyrażały "pragnienie wolności duszy i emancypacji ze strachu".

Fotografie tej artystki stanowiły jedną z podstaw dla feministycznej sztuki, która pojawiła się wiele lat później. Nawet jeśli artystki pokazujące buntownicze pozy na zdjęciach nie były świadome działań Anny Brigman, to nie można zapominać o jej dorobku i przetarciu pewnych szlaków. Razem osoby związane z ruchem feministycznym ustanowiły w sztuce pozycję kobiecej nagości jako buntowniczej wolności wobec przeważającego aktu poddańczości.

Chociaż Alfred Steiglitz postrzegał Annie Birgman jako wybitną postać modernistycznej sztuki, jej fotografie popadły w niełaskę. Świat docenił jej prace ponownie dopiero w 1950 roku. Obecnie cieszy się zasłużonym uznaniem i pozycją w historii zarówno fotografii, jak i całej sztuki. W mistrzowski sposób jej fotografie łączą w sobie wywrotowego ducha z pięknem i romantyzmem. Nawet obecnie rozważając pozycję aktu kobiecego w społeczeństwie i rolę nagości nie można zapominać o dorobku Anny Brigman. Jej postawa artystyczna może być cenną lekcją dla wszystkich zaintersowanych aktem również w XXI wieku.

fot. Anne Brigman